In de openbare ruimte vinden voortdurend projecten plaats om de leefomgeving te verbeteren. En soms moeten bomen daarvoor wijken. Is dit per definitie een drama? Wij denken van niet. Hoe raar het ook klinkt, soms kan het verwijderen van bomen ook een kans bieden om bij te dragen aan vergroening. Hoe dat zit leggen we je graag uit aan de hand van onze bevindingen.

De Boominspecteurs heeft de afgelopen maanden bij 10 verschillende gemeenten een Nulmeting Bomen in Projecten uitgevoerd en de cijfers van de inventarisatie op een rij gezet. Het resultaat was duidelijk en onze kijk op vergroenen werd bevestigd: focus op boomkroonvolume en kwaliteit. Niet op het aantal stammen.

Verwijderen is tegennatuurlijk
Het is een discussie die vaak hoog oploopt: het verwijderen van bomen in stedelijke projecten. Begrijpelijk, want bomen zijn geliefd. Ze bieden schaduw, zuiveren de lucht en dragen bij aan de biodiversiteit. Toch is de realiteit dat bomen soms moeten wijken voor noodzakelijke ontwikkelingen, zoals woningbouw, infrastructuur of de aanleg van nieuwe groenstructuren.

Het verwijderen van grote bomen leidt vrijwel altijd tot onherstelbaar verlies van ecologische en emotionele waarde met een negatieve impact op de leefmomgeving. Zeker omdat de ondergrondse ruimte in onze steden onder druk staat is het stichten van grote bomen soms lastig. Dergelijke grote bomen moeten wat ons betreft ook koste wat kost behouden én beschermd worden.

Maar wanneer bomen niet vitaal zijn én geen bijdrage leveren aan de leefomgeving, kunnen zij wat ons betreft ruimte maken voor nieuwe aanplant. Deze afweging wordt bij ruimtelijke projecten onvoldoende gemaakt. De redenen hiervoor zijn uiteenlopend. Wat wij vaak tegenkomen is boombeleid dat gericht is op het ‘behoud van stammen’ in plaats van ‘uitbreiding van het boomkroonvolume’.

Vroegtijdig inzicht
Om de juiste keuzes te maken, zijn wel de juiste inzichten nodig. Want welke bomen zijn écht belangrijk? Door de ‘Nulmeting Bomen in Projecten’ uit te voeren bekijken we de toegevoegde waarde van iedere individuele boom op de leefomgeving. De bomen worden geclassificeerd met methode Boomcijfer. Bij de methode Boomcijfer zijn het boomkroonvolume én de boomkwaliteit leidend voor het bepalen van de toegevoegde waarde.

Door deze Nulmeting al vóór de eerste ontwerpfase te doen wordt inzicht verkregen in de status van het bomenbestand. Zo wordt er gestart met alle benodigde inzichten om de juiste keuzes te maken. Dit maakt de kans op onnodige kosten en vertraging veel kleiner en het biedt een basis voor maatschappelijk uitlegbare besluiten en een helder werkplan.

Nulmeting Bomen in Projecten in de praktijk
Onze aanpak is duidelijk: we brengen algemene boomgegevens in kaart, zoals soort, omvang, conditie, toekomstverwachting en beheerbaarheid, en vatten deze kwaliteit samen in een Boomcijfer. Aanvullend beoordelen wij ook of de boom verplant kan worden.

De afgelopen maanden hebben we bij verschillende gemeenten een Nulmeting Bomen in Projecten mogen uitvoeren. Er zijn in totaal 21.399 bomen geïnspecteerd. Voor alle 21.399 bomen is een advies verstrekt waarbij de boom in een van onderstaande opties terecht komt.

1. Behouden en beschermen: de boom levert een grote bijdrage aan de leefomgeving en functioneert goed.
2. Behouden en investeren: de boom levert een grote bijdrage aan de leefomgeving, maar heeft een investering nodig om dit in de toekomst te blijven doen. De investering is gericht op het verbeteren van de groeiplaats.
3. Behouden met afwegingsruimte: deze bomen worden in het gunstigste geval niet verwijderd, maar als er scherpe keuzes gemaakt moeten komen deze bomen in aanmerking voor verwijdering (en compensatie).
4. Verwijderen en compenseren: de bijdrage van deze boom aan de leefomgeving is laag. De aanplant van een nieuwe boom in een geschikte groeiplaats geeft een betere uitgangspositie voor het verhogen van het boomkroonvolume.

In het bovenstaande diagram zijn de cijfers van de inventarisatie helder weergegeven. Het aantal bomen dat wij adviseren te behouden komt gezamenlijk op ruim 80% van het totaal aantal bomen. Daarentegen betekent dit ook dat we voor bijna 20% van de bomen een advies hebben gegeven om deze te verwijderen. Een serieus hoog aantal. Maar wat is de impact van deze adviezen?

Het tweede diagram geeft daar een goed antwoord op. Als we niet kijken naar het aantal bomen, maar naar het boomkroonvolume, zien we dat de bomen met het advies ‘verwijderen en compenseren’ maar weinig impact hebben op het boomkroonvolume. Door deze bomen te verwijderen kan er een goed plan gemaakt worden om de ruimte efficiënter in te delen en bomen, met een betere uitgangspositie, aan te planten.

Op deze manier wordt een ruimtelijk project een kans voor vergroening!

Inventarisatie voor uw projectgebied
Wilt u meer weten over onze Nulmeting Bomen in Projecten of bent u enthousiast geworden om deze te laten uitvoeren bij een projectgebied binnen uw gemeente? Neem dan contact met ons op via info@boominspecteurs.nl.