Honderden kilometers snelweg controleren op zieke essen

 

Boominspecteurs, je vindt ze ook langs de Utrechtse snelwegen. Gehuld in oranje inspecteren ze de bomen, en dan specifiek de essen. Want ook langs snelwegen grijpt essentaksterfte om zich heen. Als bomen omvallen en op de weg komen – en dat gebeurt al – leidt dat tot gevaarlijke situaties.

 

“Bomen langs de snelweg worden niet intensief beheerd. Vaak zijn daar bomen aangeplant, waar nooit meer naar is omgekeken”, vertelt Michiel Maat. Het zijn bosjes waar niemand komt. Maar essentaksterfte hou je niet tegen. In bosplantsoenen met veel essen, waar de bomen dicht op elkaar staan, beginnen de zwakste broeders nu om te vallen. Het is een wake up call voor Rijkswaterstaat, dat eigenaar is van de eerste onverharde 30 meter naast de snelweg – en dus een zorgplicht heeft voor de bomen. En aanleiding voor een groot project, waarin onze Boominspecteurs bosvakken langs de Utrechtse snelwegen inspecteren.

 

Honderden kilometers
Dat zijn er nogal wat. We hebben het alleen al in Utrecht over honderden kilometers snelweg. “Dat hebben we niet allemaal handmatig gedaan”, vertelt Michiel. “Onze partner TreeTacker heeft eerst alle algemene boomgegevens automatisch opgenomen. Daarna zijn de menselijke boominspecteurs aan de beurt voor het opnemen van de gegevens die TreeTracker niet kan meten. Dat scheelt heel veel werk.”

 

Focus op knooppunten
De focus ligt op de drukste plekken, waar de gevaarzetting het hoogst is. En op de plekken waar veel essen staan.“We zijn gestart met een uitgebreide inspectie bij de knoppunten Lunetten en Oudenrijn. Op lange, rechte stukken kijken we wat globaler naar welke soorten er staan. Op plekken met vooral eiken bijvoorbeeld kan de inspectie minder uitgebreid; deze bomen zijn duurzamer en veel minder ziektegevoelig. Op plekken met essen kijken we meer in detail. Bij vakken die grotendeels bestaan uit essen met een slechte conditie, adviseren we om het hele vak te kappen. In gemengde vakken is het meer een dunning, daar blijft voldoende staan.”

 

Behapbare vakken
Het zijn lange stukken om af te lopen. “Soms is het best afzien”, vertelt Michiel. “Op de digitale kaart hebben we behapbare vakken getekend van 100 tot 200 meter lang”. Er gelden strenge protocollen voor het werken langs snelwegen. Zo moeten de inspecteurs altijd 13 meter uit de verharding blijven en oranje kleding dragen. Ze worden begeleid door Heijmans. “Op de niet-toegankelijke stukken, bijvoorbeeld in de middendelen van een klaverblad, worden we afgezet door een auto voorzien van extra alarmlichten – en later weer opgehaald. Het is trouwens opvallend hoeveel dieren we daar zien! Zo zag ik middenin een klaverblad een vos lopen – die had de oversteek zonder Heijmans gedaan!”

 

Zorgplicht
Als terreinbeheerder heb je een zorgplicht, benadrukt Michiel. “Dit project laat zien dat het belangrijk is om te monitoren hoe je bomen erbij staan; ook op plekken waar de gevaarzetting laag is. En het maakt ook weer opnieuw duidelijk hoe belangrijk het is, met het oog op de toekomst, om te kiezen voor een divers bomenbestand dat minder vatbaar is voor ziektes en plagen!”

Snelweg essen klein